Burgerschap met portfolio examen op het Cibap in Zwolle

Agelopen maandag was ik uitgenodigd voor de eindpresentatie Burgerschap van de derde jaars studenten International Creative Business Delveloper bij het Cibap in Zwolle.

Studenten worden hier opgeleid tot Mediavormgever, Vakman schilder, Meubelmaker, Ruimtelijk vormgever en bij de opleiding ICBD worden ze opgeleid tot Internationaal Creative Business Developer.

ICBD is een tweetalige opleiding die ze via research meeneemt in conceptueel denken en productdesign, marketing en branding. De opleiding is op de internationale markt gericht. Binnen dat team krijgen ze ook niet gewoon burgerschap maar burgerschap met een wereldburgerschaps component, international Awareness.

In drie jaar worden de studenten meegenomen vanaf de basis (wie ben jij en waar sta jij in je mening, gevoel, omgang met anderen binnen deze polariserende samenleving). Aan de hand van kunst en meningsuiting tackelen ze onderwerpen als vrijheid van religie, vrijwaring van angst, basisinkomen, digitale bubbel, cancel en woke culture. Aan het eind maken ze een "me magazine" (een tijdschrift over jezelf). Ook maken ze een presentatie over kunst, waarbij ze met elkaar in debat moeten over een gekozen object (kunst of niet?). De één moet het standpunt verdedigen dat het kunst is, de ander dat dit onzin is. Dit om debatkunsten te oefenen en een andere mening uit te proberen.

In het tweede jaar gaat het veelal over andere culturen en samenwerken met mensen uit andere landen die de nederlandse taal niet machtig zijn. Ze onderzoeken die cultuur, maken een vergelijking met hun eigen cultuur aan de hand van SDG's en bouwen een huis voor ze (miniatuur). Ze maken daarnaast samen een product om culturele verschillen te overbruggen.

In fase 3 (leerjaar 3) komen ze weer terug bij de eigen mening. Is die veranderd? Ze gaan er nu nog dieper en uitgebreider op in om aan de hand daarvan een autonoom kunstmaak proces te starten. Hoe maak je jouw gevoel/mening tastbaar. Dat resulteert in een eindproject, een kunstwerk. Want hoe geef je bijvoorbeeld vorm aan de onveiligheid van een cancel cultuur? Hoe maak je tastbaar hoeveel invloed jij hebt op je eigen leven?

Dit alles vanuit de thema’s Macht/Politiek, Geld/Invloed, Waarheid/Sociale omgang, Milieu/Duurzaamheid en Gezondheid (mentaal en fysiek).

Het is mooi om te zien hoe studenten aan het denken gezet worden. Uit hun eigen bubbel gehaald worden en hoe ze zich vrij voelen om hun eigen gevoelens te uiten, zonder dat daar een waarde oordeel over wordt uitgesproken.

Ik had een kort gesprek met Mart, derde jaars student. "Ik vond het een lastige opdracht. Al die verschillende dimensies. De meeste anderen hebben die in één object verwerkt, maar ik niet. Ik heb besloten de dimensies aan persona's te koppelen. Ik ben heel tevreden met het reslutaat. Het was lastig voor mij, want ik ben een controlfreak en bij deze opdracht heb ik juist alles losgelaten. Heel erg buiten mijn comfortzone dus."

Heb je er ook van geleerd ten opzichte van burgerschap vroeg ik hem. "Het voelde niet als burgerschap zoals op de midelbare school, maar breder, je leert ontdekken. Ik ben blij dat ik dit heb kunnen doen. Heel fijn is dat je mening gerespecteerd wordt, het is niet -de docent vindt dit, dus jij moet dat ook vinden-.". Dat is een mooi compliment voor je docent zeg ik tegen Mart. "Ja het moet nog beoordeeld worden door de docent hè... "

Mart bouwt zijn expostie met "persona's" op.

Die docent is Brenda Niessink-Zenderink. Ze is zeer content met de gemaakte objecten. "We exposren dit nu, maar het kan maar een dag hier staan. Ik vind dat echt jammer. Vandaar dat ik contact met jou zocht, zodat er toch iets van publiciteit aan gegeven wordt".

Met de nieuwe kwaliteitseisen en het verplichte examen voor burgerschap maak ik me wel zorgen of we dit kunnen blijven doen zo vraagt Brenda zich af. En of ze wel burgerschap kan blijven geven. Ik ben bevoegd docent Kunst & Content, maar heb geen maatschappijleer bevoegdheid.

Op basis van de de nieuwe kwaliteitseisen met portfolio examen lijkt mij dit geen probleem, geef ik aan. Het is eerder een voorbeeld van hoe het (ook) op een goede manier ingevuld kan worden. En ten aanzien van die bevoegdheid, daarover gaan we de komende tijd met OCW en de werkgevers in overleg hoe we tot juiste wetgeving kunnen komen ten aanzien van invulling en bijscholing voor burgerschap docenten in het mbo. 

Ik vind het top om een dergelijke cursus/opleiding te gaan doen. Als het maar zinvol is en gefaciliteerd, aldus Brenda. Een mooie opdracht voor OCW, werkgevers, lerarenopleidingen en de beroepsgroep!

Een aantal van de "objecten"