Vijfduizend keer meer loon dan een verpleger of leraar
Hoezo zou een hedgefondsmanager vijfduizend keer zoveel moeten verdienen als een leraar, verpleegkundige of een arts? Dit is volkomen onrechtvaardig en staat volstrekt niet in verhouding tot de waarde van de maatschappelijke bijdrage die wordt geleverd door een verpleegkundige, arts of leraar.
Even afgezien van de schreeuwende onrechtvaardigheid ervan, is het in wezen een soort belediging. Het is een collectieve belediging die onze samenlevingen uiten, in ieder geval impliciet, aan het adres van mensen met meer traditionele banen, of dat nu gaat om thuiszorgmedewerkers, elektriciens of loodgieters. Waarom investeren we eigenlijk niet net zo veel middelen in hun onderwijs en opleiding als in het hoger onderwijs? En waarom waarderen we hun werk niet?
Er is een enquête, georganiseerd door een groep sociologen, die vroeg naar de verschillende vooroordelen tegen minderheden waarvan mensen een lage dunk hebben. De onderzoekers gaven deelnemers, eerst in Europa en later in de VS, een lijst met minderheden over wie vaak ongunstig wordt gedacht. En wat bleek? De minderheid waarvan mensen de laagste dunk hadden was die van de laagopgeleiden.
In zekere zin is het credentialisme het laatst overgebleven maatschappelijk geaccepteerde vooroordeel. Niet dat we de andere vooroordelen hebben uitgebannen – integendeel zelfs. Maar de bovenmatige waardering voor hoogopgeleiden en minachting van laagopgeleiden is een vooroordeel dat mensen haast klakkeloos accepteren, zonder zich van enig kwaad bewust te zijn.
De waardigheid van werk is volgens mij dus een belangrijke kwestie. Ook om de sociaal-democratische politiek nieuw leven in te blazen, omdat je daarmee laat zien dat je erkent dat het probleem niet alleen bestaat uit een oneerlijke, scheve situatie die je via herverdeling kunt rechtzetten. Het gaat ook om het gebrek aan erkenning en achting voor laagopgeleiden. En dat terwijl zij wel degelijk een heel belangrijke en waardevolle maatschappelijke bijdrage leveren.
Door Michael J. Sandel uit een tweegesprek met Michael J. Sandel en Thomas Piketty.
