Verplicht examen Burgerschap

Vanaf schooljaar 2026-2027 wordt het vak Burgerschap verplicht voor het mbo. Hoe scholen het vak voorbereiden en organiseren, bepaalt de slagingskans van studenten in de toekomst. Snelle ontwikkelingen in de wereld hebben direct invloed op dit vak. Dat maakt het vak organisatorisch een uitdaging voor mbo-instellingen.

Op dit moment is Burgerschap een vak met een inspanningsverplichting, maar de inhoud en invulling worden door scholen zelf bepaald. Vanaf 2026 gelden duidelijke kwalificatie-eisen en moeten studenten examen doen om te kunnen slagen. De Inspectie gaat ook toezien op de kwaliteit van het burgerschap onderwijs en de examens.

Veel scholen zijn al gestart met de voorbereidingen op de nieuwe eisen. Een uitdaging is het inpassen van het vak in het bestaande curriculum. Daarnaast moeten scholen het examen zelf organiseren en daarover ook verantwoording afleggen. Naast organisatorische uitdagingen zullen docenten nauw betrokken moeten zijn met de tot standkoming van het vak en de examens.

Uit het veld worden vragen gesteld als, waarom nog een extra examen? Studenten ervaren al zoveel druk. Daarom heeft minister Dijkgraaf destijds gekozen voor portfolio examen, zodat studenten kunnen aantonen dat ze een kwalificatie hebben afgerond op basis van het daadwerkelijke leerproces. 

Uit de Evaluatie Burgerschapsagenda mbo 2017-2021 blijkt dat de kwaliteit van burgerschapsonderwijs momenteel sterk varieert en vaak onvoldoende is. Ook legt elke mbo instelling weer andere prioriteiten. Het Kennispunt MBO Burgerschap werd opgericht om het onderwijs te ondersteunen, maar dit heeft volgens het onderzoek niet geleid tot structurele verbeteringen. Dit komt waarschijnlijk door het niet-bindende karakter van de adviezen. 

Belangrijke cijfers uit het onderzoek:

• Uit een panelonderzoek van JOBmbo onder 1.341 studenten geeft 33 procent aan niet of nauwelijks te weten wat er van hen wordt verwacht bij Burgerschap. Bijna 50 procent ziet niet in waarom dit vak belangrijk is voor hun toekomst.

• Van de docenten vindt 89 procent dat het Kennispunt onvoldoende heeft bijgedragen aan de versterking van het burgerschapsonderwijs in het mbo. 

Burgerschap krijgt dus een veel belangrijker plek in het mbo onderwijs. Dit betekent ook dat de eisen aan burgerschap docenten aangescherpt gaan worden. Momenteel werkt men bij het ministerie samen met de BVMBO, de AOb en MBO Raad aan een wet waarbij docenten extra scholing dienen te volgen op het gebied van burgerschap en de daarbij behorende vakdidactiek.