Minister Dijkgraaf heeft grote plannen met het mbo. Naast de eerder aangekondigde ‘werkagenda’ staan er toekomstverkenningen voor het beroepsonderwijs en leven lang ontwikkelen op de rol.

De beleidsmachine van het ministerie van Onderwijs maakt overuren. Dat blijkt uit de ‘planningsbrief’ die het ministerie heeft opgesteld. Het komende jaar kan het mbo tal van beleidsstukken, wetsvoorstellen en toekomstverkenningen verwachten. Wat zijn de tien belangrijkste onderwerpen?

1. Werkagenda mbo

Binnenkort zal de langverwachte Werkagenda mbo gepubliceerd worden. Eerder was de verwachting dat deze agenda al in 2022 ondertekend zou worden. In de werkagenda maken ministerie, scholen en andere betrokkenen afspraken over de besteding van het extra geld dat voor het mbo beschikbaar is. De werkagenda is ook de basis voor de nieuwe kwaliteitsafspraken. Scholen krijgen weer de kans een kwaliteitsplan te maken. Als het ministerie het plan goedkeurt, krijgen de scholen de beschikking over de kwaliteitsgelden.

2. Toekomstverkenning beroepsonderwijs

Nog fundamenteler dan de werkagenda is de aangekondigde ‘Toekomstverkenning beroepsonderwijs’. In deze verkenning gaat het om niets minder dan de toekomst van het hoger onderwijs en beroepsonderwijs. Gezien de eerdere uitspraken van minister Dijkgraaf over het loslaten van de hiërarchie tussen de verschillende vormen van onderwijs zijn de verwachtingen over deze toekomstverkenning hooggespannen. Wordt de waaier concreet? Deze toekomstverkenning verschijnt volgens planning in het tweede kwartaal.

3. Toekomstverkenning Leven Lang Ontwikkelen

In het tweede kwartaal staat ook een beleidsdocument over ‘leven lang ontwikkelen’ op de agenda. Het gaat zowel om een toekomstvisie als een actieplan. De verkenning zal een coproductie zijn met het ministerie van Sociale Zaken. Het is de vraag wat de komende jaren nog mogelijk is op het gebied van leven lang ontwikkelen. Het extra geld dat de coalitie heeft vrijgemaakt voor leerrechten is voorlopig toegevoegd aan het STAP-budget.

4. Herziening kwalificatiestructuur

Nog een fundamenteel onderwerp: de toekomst van de kwalificatiestructuur mbo. De grote vraag: is een landelijke kwalificatiestructuur nog passend in een tijd van een snelle veranderingen op de arbeidsmarkt? Gaat het streven naar flexibel en responsief onderwijs wel samen met een dichtgetimmerde kwalificatiestructuur? Voor de zomer zal minister Dijkgraaf een beleidsreactie schrijven op eerdere onderzoeken over de kwalificatiestructuur. In het derde of vierde kwartaal volgt dan een toekomstvisie.

5. STAP-subsidie

Voor de zomer is ook een brief aangekondigd over de voortgang van het beleid rond de STAP-subsidies. Dit onderwerp heeft alles in zich om een hoofdpijndossier te worden. Zoals bekend is onlangs een nieuwe ronde STAP-subsidies uitgesteld vanwege grootschalige fraude.

6. Wetsvoorstel NLQF

Een plan dat al jaren rondzwerft op het ministerie van Onderwijs: de vertaling van het European Qualification Framework (EQF) in een Nederlands kader. Het is de bedoeling dat op alle Nederlandse onderwijsdiploma’s het NLQF-niveau wordt aangegeven. Het gaat dan bijvoorbeeld om NLQF-4 (mbo-4), NLQF-5 (de assiociate degree) en NLQF-6 (de hbo-bachelor). Het wetsvoorstel ging eerder al in internetconsultatie.

7. Bindend Studieadvies

Gaat minister Dijkgraaf het bindend studieadvies in het mbo afschaffen? De minister heeft zijn standpunt hierover nog niet bekendgemaakt, in afwachting van een evaluatie van dit omstreden instrument. Zijn partij, D66, is nooit enthousiast geweest over het ‘bsa’. D66-veteraan Paul van Meenen maakt er geen geheim van dat hij het dwingende karakter van het advies graag wil afschaffen. In het eerste kwartaal van 2023 komt minister Dijkgraaf met een standpunt.

8. Oriëntatieprogramma’s

Na de zomer komt Dijkgraaf met een Kamerbrief over het idee van een ‘oriëntatieprogramma’ voor jongeren die nog niet weten welke mbo-studie ze willen volgen. Het idee van een ‘tussenjaar’ voor aankomende mbo-studenten is populair. Diverse scholen experimenteren er al mee. Het tussenjaar kan ook een instrument zijn om jongeren te stimuleren een studie met goed arbeidsmarktperspectief te kiezen.

9. Burgerschap

Minister Dijkgraaf wil het burgerschapsonderwijs in het mbo ‘herijken’. Een expertgroep van wetenschappers, lerarenopleiders en docenten adviseert hier binnenkort over. In een Kamerbrief, voorzien voor het tweede kwartaal van 2023, geeft de minister een reactie op het advies en beschrijft hij de vervolgstappen. Het is de laatste jaren moeilijk gebleken het burgerschapsonderwijs op alle scholen op niveau te krijgen.

10. Basisvaardigheden

In de planning voor het tweede kwartaal staat ook een brief over basisvaardigheden in het mbo. Heikel punt hierbij: komt er een verplichting voor scholen om voor taal, rekenen en burgerschap bevoegde docenten aan te stellen? De vakbonden willen dit graag, de scholen niet.

Het wordt al met al een druk jaar voor iedereen die bezig is met het beleid voor het beroepsonderwijs. De redactie van MBO-today blijft de ontwikkelingen volgen.

Lees hier de planningsbrief van het ministerie van Onderwijs